4-nji aprelde türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow iki günlük resmi sapar bilen Täjigistan Respublikasyna ugrady.
Paýtagtymyzyň Halkara howa menzilinde Gahryman Arkadagymyzy resmi adamlar ugratdylar.
Häzirki wagtda iki doganlyk halkyň köpasyrlyk dostluk ýörelgelerine, taryhy, ruhy, medeni umumylygyna esaslanýan türkmen-täjik gatnaşyklary täze ösüşlere eýe bolýar. Iki ýurduň Baştutanlarynyň ynanyşykly gatnaşyklary, soňky ýyllarda yzygiderli geçirilýän ýokary derejedäki duşuşyklaryň hem-de gepleşikleriň netijeleri döwletara dialogy işjeňleşdirmegiň möhüm şerti bolup durýar. Şunda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň 2023-nji ýylyň maýynda Täjigistana amala aşyran döwlet saparynyň jemleri boýunça gazanylan ylalaşyklar aýratyn ähmiýete eýedir. Türkmen halkynyň Milli Lideriniň Prezident Emomali Rahmon bilen şu gezekki duşuşygy uzak möhletleýinlik, özara bähbitlilik esasynda guralýan hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga ýardam eder.
...Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygynyň uçary birnäçe wagtdan soňra, iki ýurduň Döwlet baýdaklary bilen bezelen Duşenbe Halkara howa menziline gondy. Bu ýerde haly düşelen ýodajygyň ugrunda Hormat garawuly nyzama düzüldi. Howa menzilinde türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedowy Täjigistan Respublikasynyň Premýer-ministri Kohir Rasulzoda we beýleki resmi adamlar garşyladylar. Myhmansöýerligiň asylly däbine görä, Gahryman Arkadagymyza gül desseleri gowşuryldy. Belent mertebeli myhmanyň hormatyna dostlukly döwletiň medeniýet we sungat ussatlarynyň çykyşlary ýaýbaňlandyryldy.
Ýokary derejeli gepleşikleriň öňüsyrasynda Milli Liderimiz Duşenbe şäheriniň baş meýdançasy bolan “Dusti” meýdançasyna bardy. Şol ýerde ilkinji täjik döwleti bolan Samanylar döwletiniň 1100 ýyllygynyň hormatyna Milli ylalaşygyň we Täjigistanyň gaýtadan dikeldilmeginiň ýadygärlikler toplumy hem-de täjikleriň döwletiniň ilkinji emiri Ismoil Somoniniň ýadygärligi ýerleşýär.
Bu ýerde belent mertebeli türkmen myhmanyny dostlukly ýurduň resmi adamlary garşyladylar.
Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow dabaraly ýagdaýda täjik döwletini esaslandyryjy gahrymanyň ýadygärligine gül dessesini goýdy.
Soňra türkmen halkynyň Milli Lideriniň awtoulag kerweni “Kasri Millat” köşgüne tarap ugrady. Köşkler toplumynyň öňündäki meýdançada Gahryman Arkadagymyzy resmi garşylamak dabarasy boldy.
Prezident Emomali Rahmon Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowy mähirli garşylady.
Hormatly Arkadagymyz we Täjigistan Respublikasynyň Baştutany dostlarça salamlaşyp, ýörite taýýarlanan münbere geçýärler. Hormat garawulynyň serkerdesi dabaraly hasabat berýär. Iki ýurduň Döwlet senalary ýerine ýetirilýär. Türkmen halkynyň Milli Lideri we Prezident Emomali Rahmon Täjigistanyň Döwlet baýdagyna hormat-sarpa bildirip, Hormat garawulynyň esgerleriniň nyzamynyň öňünden geçýärler.
Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygyny Täjigistanyň resmi wekiliýetiniň agzalary bilen tanyşdyrýarlar. Soňra doganlyk ýurduň Baştutany döwletimiziň Hökümet wekiliýetiniň agzalary bilen tanyşdyrylýar. Resmi garşylamak dabarasy Hormat garawulynyň esgerleriniň ýörişi bilen tamamlanýar. Olar meýdançadan dabaraly gadam urup geçýärler.
Täjik Lideri Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowy “Kasri Millat” köşgüne çagyrýar. Bu ýerde iki ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde resmi surata düşmek dabarasy tamamlanandan soňra, ikiçäk görnüşde ýokary derejeli türkmen-täjik gepleşikleri geçirildi.
Türkmen halkynyň Milli Liderini mähirli mübärekläp, Täjigistanyň Baştutany Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygyny Duşenbede kabul edýändigine örän şatdygyny nygtady. Türkmenistan biziň iň ýakyn dostumyz, strategik hyzmatdaşymyzdyr. Türkmenistan bilen bizi asyrlaryň jümmüşinden gözbaş alýan dost-doganlyk gatnaşyklary baglanyşdyrýar diýip, Prezident Emomali Rahmon belledi.
Ol Täjigistanyň netijeli döwletara dialogy çuňlaşdyrmaga, ony anyk many-mazmun bilen baýlaşdyrmaga ygrarlydygyny tassyklap, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygynyň resmi saparynyň ägirt uly ähmiýetini belledi. Bu sapar doganlyk halklaryň taryhy we medeni umumylygyna esaslanýan ikitaraplaýyn gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň ýolunda nobatdaky möhüm ädim bolar.
Dostlukly döwletiň Lideri Gahryman Arkadagymyzyň soňky ýyllarda ähli ugurlarda üstünlikli ilerledilýän köpugurly türkmen-täjik hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmaga uly goşandyny belledi. Şunuň bilen birlikde, şu gepleşikleriň barşynda däp bolan gatnaşyklary hil taýdan täze derejä çykarmaga ýardam etjek ylalaşyklaryň gazanyljakdygyna berk ynam bildirildi.
Türkmen halkynyň Milli Lideri Täjigistana gelmek baradaky çakylygy hem-de mähirli kabul edilendigi üçin Prezident Emomali Rahmona minnetdarlyk bildirdi we mümkinçilikden peýdalanyp, täjik Liderine hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň mähirli salamyny, iň gowy arzuwlaryny ýetirdi.
Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy 21-nji martda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynyň 63-nji plenar mejlisinde Türkmenistanyň Prezidentiniň başlangyjy boýunça “2025-nji ýyl — Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” atly Kararnamanyň kabul edilendigini nygtady. Dünýäniň 86 döwleti şol Kararnamanyň awtordaşy bolup çykyş etdi. Şolaryň hatarynda Täjigistan hem bar diýip, Gahryman Arkadagymyz sözüni dowam etdi we türkmen tarapynyň tekliplerini goldaýandygy üçin Prezident Emomali Rahmona minnetdarlyk bildirdi.
Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow şu ýyl ýurdumyzda we onuň çäklerinden daşarda beýik türkmen şahyry, Gündogaryň akyldary Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň giňden baýram edilýändigini belläp, täjik Liderini bu şanly sene mynasybetli Aşgabatda geçirilmegi meýilleşdirilýän dabaralara gatnaşmaga çagyrdy.
Duşuşygyň dowamynda söhbetdeşler ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýyny we ony mundan beýläk-de ösdürmegiň geljegini ara alyp maslahatlaşdylar. Iki ýurduň Liderleri döwrüň talaplary bilen baglylykda, Türkmenistanyň we Täjigistanyň milli ykdysadyýetleriniň ileri tutulýan ugurlaryny nazara almak bilen, döwletara gatnaşyklaryň möhüm ugurlaryny anyklaşdyryp, dürli ulgamlarda hyzmatdaşlyga hil taýdan täze itergi bermegiň möhümdigi baradaky pikiri aýtdylar.
Haryt dolanyşygynyň möçberini artdyrmak maksady bilen, söwda gatnaşyklarynda taraplaryň mümkinçiliklerinden has doly peýdalanmagyň zerurdygyna aýratyn üns berildi. Şunuň bilen birlikde, Söwda-ykdysady we ylmy-tehniki hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki hökümetara toparyň hem-de Türkmen-täjik işewürler geňeşiniň işini işjeňleşdirmegiň zerurdygy bellenildi.
Energetika, ulag-kommunikasiýalar, senagat, oba hojalygy ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň esasy ugurlarynyň hatarynda görkezildi. Gepleşikleriň dowamynda ekologik meselä aýratyn üns berildi. Hususan-da, türkmen halkynyň Milli Lideri we Prezident Emomali Rahmon Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň zerurdygyny nygtadylar. Bu gazna esasy sebitleýin düzüm bolmak bilen, onuň işi Aralýaka sebitde ekologik we durmuş-ykdysady ýagdaýy gowulandyrmak babatda hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilendir.
Iki ýurduň halklarynyň arasyndaky dostlukly gatnaşyklary pugtalandyrmak üçin Türkmenistanyň we Täjigistanyň bilim, ylym, medeniýet, saglygy goraýyş, bedenterbiýe, sport ulgamlarynda hyzmatdaşlygy giňeltmäge taýýardyklary tassyklanyldy.
Sebit we ählumumy gün tertibiniň özara gyzyklanma bildirilýän möhüm meseleleri-de jikme-jik ara alnyp maslahatlaşyldy. Şunuň bilen baglylykda, iri halkara, sebit guramalarynyň çäklerinde, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynda häzirki döwrüň wehimleri we howplary bilen bagly derwaýys meseleleri çözmek üçin gatnaşyklaryň geljekki mümkinçilikleri barada pikir alşyldy.
Soňra gepleşikler Türkmenistanyň we Täjigistan Respublikasynyň resmi wekiliýetleriniň agzalarynyň gatnaşmagynda giňişleýin düzümde dowam etdi.
Prezident Emomali Rahmon türkmen halkynyň Milli Liderini hem-de ýurdumyzyň wekiliýetiniň agzalaryny Duşenbe şäherinde ýene-de bir gezek mähirli mübärekläp, Türkmenistan bilen köpugurly hyzmatdaşlygy ösdürmegiň Täjigistanyň daşary syýasy strategiýasynyň esasy ugurlarynyň hatarynda durýandygyny belledi. Dostlukly ýurduň Baştutany döwletara gatnaşyklaryň yzygiderli ösdürilýändigini we häzirki wagtda oňa strategik hyzmatdaşlyk häsiýetiniň mahsusdygyny kanagatlanma bilen aýdyp, şunda täjik-türkmen hyzmatdaşlygynyň hemmetaraplaýyn pugtalandyrylmagyna uly üns berýän Gahryman Arkadagymyzyň aýratyn hyzmatlarynyň bardygyny belledi.
Täjik Lideri Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň şu saparynyň ýurtlarymyzyň arasyndaky dialoga täze itergi berjekdigine, ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň gün tertibiniň hil taýdan täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylmagyna, hyzmatdaşlygyň täze ugurlaryny kesgitlemäge ýardam etjekdigine ynam bildirip, belent mertebeli myhmana söz berdi.
Hormatly Arkadagymyz Prezident Emomali Rahmona mähirli kabul edendigi we myhmansöýerlik, netijeli işlemek babatda döredilen ajaýyp şertler üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirip, şu saparyň iki ýurduň arasyndaky hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek babatda möhüm tapgyr boljakdygyna ynam bildirdi.
Türkmen halkynyň Milli Lideri gepleşikleriň gün tertibine geçip, ilki bilen, syýasy-diplomatik gatnaşyklar meselesine ünsi çekdi. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy häzirki wagtda iki döwletiň arasyndaky gatnaşyklara mahsus bolan özara düşünişmegiň, birek-birege hormat goýmagyň ýokary derejesini kanagatlanma bilen belläp, ony mundan beýläk-de pugtalandyrmak babatda bilelikde tagalla edilýändigini aýtdy.
Parlament diplomatiýasy türkmen-täjik syýasy gatnaşyklarynyň möhüm ugry bolup durýar diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady we parlamentara gatnaşyklary, şol sanda ony parlamentleriň wekiliýetleriniň özara saparlaryny guramak arkaly işjeňleşdirmegiň maksadalaýyk boljakdygyny belledi. Şunda parlament dostluk toparlary möhüm orun eýelemelidir.
Abraýly halkara düzümleriň — Birleşen Milletler Guramasynyň, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň we beýleki guramalaryň çäklerinde işlemekde Türkmenistanyň we Täjigistanyň uly tejribesi bar. Türkmen halkynyň Milli Lideri şular barada aýtmak bilen, Täjigistanyň ýurdumyz tarapyndan öňe sürlen BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamalarynyň 24-siniň awtordaşy bolup durýandygyny, BMG-niň çäklerinde döredilen Durnukly ulag boýunça dostlar toparyna gatnaşýandygyny kanagatlanma bilen belledi.
Elbetde, biziň halkara hyzmatdaşlygymyz özara häsiýete eýedir diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi we öz nobatynda, Türkmenistanyň hem Täjigistanyň halkara başlangyçlaryna, onuň halkara guramalaryň düzümlerinde agzalygyna uly hormat bilen garaýandygyny aýtdy. Ýurdumyz Täjigistanyň başlangyjy esasynda BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan kabul edilen Kararnamalaryň 10-synyň awtordaşy bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, döwletimiziň bu möhüm ugurda doganlyk ýurt bilen hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge taýýardygy tassyklanyldy.
Türkmenistan we Täjigistan sebitde parahatçylygy, howpsuzlygy üpjün etmek işine işjeň gatnaşýarlar. Şu maksatlar bilen, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda ýurdumyz Milletler Bileleşiginiň ýörelgeleriniň hem-de halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalarynyň esasynda Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny taýýarlamak baradaky başlangyjy öňe sürdi. Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow sebitdäki ýagdaý barada aýdyp, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň işine goldaw bermegiň zerurdygyny belledi.
Nygtalyşy ýaly, Merkezi Aziýa — BMG dialogyny yzygiderli ýola goýmak üçin ýurdumyz BMG-niň howandarlygynda Merkezi Aziýada we oňa goňşy zolaklarda Howpsuzlyk boýunça maslahaty döretmek başlangyjy bilen çykyş etdi. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri täjik tarapynyň ýokarda agzalan başlangyçlary durmuşa geçirmekde goldaw berjekdigine ynam bildirdi. Sebit howpsuzlygy babatda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň arasyndaky netijeli hyzmatdaşlygyň ähmiýetine üns berildi. Şunda Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşyklary esasy şertleriň biri bolup çykyş edýär.
Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy ekologiýa we tebigaty goramak boýunça gatnaşyklaryň derwaýysdygyny, hususan-da, häzirki wagtda suw serişdelerini aýawly saklamak, rejeli ulanmak meselesiniň aýratyn ähmiýete eýe bolýandygyny nygtady.
Türkmenistan ekologik howpsuzlygy üpjün etmek we howanyň üýtgemegine garşy göreşmek boýunça işleri alyp barýar diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy belledi we ýurdumyzyň Aşgabatda Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini döretmek baradaky teklip bilen çykyş edendigini ýatlatdy. Täjik tarapynyň bu başlangyjy goldamagyna umyt edýäris diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy.
Türkmen halkynyň Milli Lideri sebitiň derwaýys meselelerine degip geçip, goňşy sebitlerdäki we ýurtlardaky, aýratyn-da, Owganystandaky ýagdaýlar bilen baglylykda, sebit howpsuzlygynyň, durnuklylygynyň wehimleri hem-de howplary bilen bagly meselelere ünsi çekdi. Biz ozal Owganystan boýunça meseleleri çözmekde sebit derejesindäki işi güýçlendirmegiň zerurdygy barada aýdypdyk diýip, Milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Gürrüň Owganystanyň goňşy ýurtlarynyň gatnaşyklaryny pugtalandyrmak barada barýar. Çünki olar bu ýurtda parahatçylygyň we ylalaşyklylygyň çalt berkarar bolmagyna uly gyzyklanma bildirýärler.
Söwda-ykdysady ulgam ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlarynyň hatarynda görkezildi. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri Türkmenistanyň bu ulgamda Täjigistan bilen hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de işjeňleşdirmäge gyzyklanma bildirýändigini tassyklady. Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda iki ýurduň özara gatnaşyklary söwda, ulag-kommunikasiýalar, ýangyç-energetika toplumy, senagat, oba hojalygy, daşky gurşawy goramak ýaly ileri tutulýan ugurlary, hojalygy ýöredýän düzümleriň arasyndaky gatnaşyklary we beýleki ugurlary öz içine alýar.
Özara söwda kuwwatyndan doly we netijeli peýdalanmak üçin biziň giň mümkinçiliklerimiz bar diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow bu meselede Söwda-ykdysady we ylmy-tehniki hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki türkmen-täjik toparynyň işine bil baglanýandygyny aýtdy. Şunuň bilen birlikde, özara söwda öýlerini açmak boýunça ylalaşyklaryň ýerine ýetirilmegini çaltlaşdyrmagy maksadalaýyk hasaplaýarys diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi.
Haryt dolanyşygyny artdyrmak maksady bilen, ýangyç-energetika toplumynyň, gurluşyk, himiýa hem-de azyk senagatynyň, derman önümçiligi pudagynyň önümleriniň we beýleki harytlaryň söwdasy ulgamynda hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmegiň möhümdigi barada aýdyldy. Şunuň bilen birlikde, hususy pudakda hyzmatdaşlygyň derejesini ep-esli ýokarlandyrmagyň, telekeçileriň arasynda yzygiderli duşuşyklary guramagyň zerurdygy nygtaldy. Türkmen halkynyň Milli Lideri bu baradaky gürrüňi dowam edip, haryt öndürijileriň bilelikdäki sergilerini, ykdysady forumlary, ykdysady häsiýetli beýleki çäreleri geçirmek tejribesini dowam etdirmegi teklip etdi. Şunuň bilen baglylykda, Türkmen-täjik işewürler geňeşiniň işini işjeňleşdirmegiň wajypdygyna üns çekildi. Geňeş tarapyndan söwda, maýa goýumlar, hyzmatlar ulgamlarynda we beýleki ugurlarda hyzmatdaşlyk boýunça anyk tekliplere garaşylýar.
Ulag ulgamy hem hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezildi. Häzirki wagtda Täjigistandan Türkmenistana, Hazaryň kenaryna, Eýrana, soňra Pars aýlagyna, Türkiýä çykmak arkaly ulag ugruny döretmek boýunça hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek üçin ähli mümkinçilikler bar. Munuň özi Hytaýa we Ýewropa, Ýakyn hem Orta Gündogara iň gysga ýoldur diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy aýtdy.
Energetika ulgamyna-da hyzmatdaşlygyň mümkin bolan ugurlarynyň biri hökmünde garaýarys diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy we gürrüňiň, hususan-da, türkmen elektrik energiýasyny hem-de tebigy gazyny Özbegistanyň üstünden Täjigistana ibermek barada barýandygyny belledi. Nygtalyşy ýaly, bu mesele eýýäm geçen ýylyň awgustynda Türkmenistanyň, Täjigistanyň, Özbegistanyň döwlet Baştutanlarynyň sammitiniň çäklerinde Aşgabatda bolan duşuşygyň barşynda Prezident Emomali Rahmon bilen ara alnyp maslahatlaşyldy.
Şeýle hem ýurtlarymyzyň Täjigistana nebit önümlerini ibermek ulgamynda gatnaşyk edýändikleri bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň täjik tarapynyň isleglerine laýyklykda, olaryň möçberini artdyrmaga taýýardygy tassyklanyldy.
Ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmek babatda ýurdumyz önümçilik kooperasiýasy ulgamynda gatnaşyklary ýola goýmaga uly ähmiýet berýär. Hususan-da, ozal türkmen tarapynyň pagtany gaýtadan işlemek we halyçylyk boýunça bilelikdäki kärhanalary döretmek ulgamynda gatnaşyklary ýola goýmagy teklip edendigi, bu meseläni täjik hyzmatdaşlarymyz bilen ara alyp maslahatlaşmaga taýýardygy barada aýdyldy.
Üçünji ugur medeni-ynsanperwer ulgamdaky gatnaşyklar bilen baglanyşyklydyr diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri sözüni dowam etdi we Türkmenistan bilen Täjigistanyň arasynda bu ulgamda hyzmatdaşlygyň ýokary derejededigini kanagatlanma bilen belledi. Iki ýurduň özara esasda Medeniýet günlerini geçirmegiň asylly däbe öwrülendigini, hususan-da, 2022-nji ýylyň noýabrynda Türkmenistanda Täjigistanyň Medeniýet günleriniň üstünlikli geçirilendigine aýratyn üns çekildi. Şu günler bolsa Täjigistanda türkmen halkynyň baý medeniýetini görkezýän çäreler guralýar. Bularyň ählisi halklarymyzyň arasyndaky gatnaşyklaryň baýlaşmagyna, olaryň has-da ýakynlaşmagyna ýardam edýär diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy aýtdy we şeýle gatnaşyklary ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn derejede dowam etdirmegiň möhümdigini belledi.
Mälim bolşy ýaly, şu ýyl şanly sene — beýik türkmen şahyry we Gündogaryň bütin dünýäde ykrar edilen akyldary Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy halkara derejede giňden bellenilýär. Şahyr öz eserlerinde parahatçylyk, dostluk, hoşniýetlilik ýörelgelerini wasp edipdir. Onuň pikirleri we garaýyşlary häzirki günüň ählumumy gymmatlyklary bilen sazlaşýar. Şoňa görä-de, Magtymguly Pyragynyň baý edebi mirasy tutuş adamzadyň genji-hazynasynda mynasyp orun eýeledi diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy.
Şunuň bilen baglylykda, biz 2024-nji ýylyň 11-nji oktýabrynda Aşgabatda döwlet we hökümet Baştutanlarynyň Magtymguly Pyragynyň ýubileýine bagyşlanan halkara forumyny geçirmek baradaky çözgüdi kabul etdik. Türkmenistanyň Prezidenti tarapyndan Prezident Emomali Rahmonyň adyna çakylyk haty iberildi diýip, Milli Liderimiz aýtdy we türkmen tarapynyň Täjigistanyň Baştutanynyň şu duşuşyga gatnaşmaga umyt edýändigini belledi. Şeýle hem Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň çäklerinde 2024-nji ýylyň 17-18-nji maýynda Aşgabatda medeniýet ministrleriniň derejesindäki halkara maslahat geçiriler. Täjik tarapy maslahata Täjigistanyň medeniýet ministriniň gatnaşjakdygyny tassyklady.
Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow häzirki wagtda Aşgabat şäheriniň günorta böleginde Magtymguly Pyragy medeni-seýilgäh toplumynyň gurulýandygyny belledi. Onuň çäginde dostlukly ýurtlaryň meşhur akyldarlarynyň, şahyrlarynyň, ýazyjylarynyň ýadygärlikleriniň, şol sanda orta asyr täjik şahyry Saido Nasafi Mirobidiniň ýadygärligi oturdylar. Munuň özi türkmen we täjik halklarynyň arasyndaky ebedi dostlugyň nyşanyna öwrüler diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy.
Bilim ulgamynda hem hyzmatdaşlygymyzyň ýokary derejesiniň emele gelendigini nygtamak gerek diýip, Milli Liderimiz sözüni dowam etdi we häzirki wagtda türkmen talyplarynyň onlarçasynyň Täjigistanyň ýokary okuw mekdeplerinde bilim alýandygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň geljekde türkmen ýokary okuw mekdeplerinde, şol sanda geljegi uly nebitgaz pudagy boýunça täjik raýatlarynyň bilim almaklary üçin orunlary hödürlemäge taýýardygy tassyklanyldy.
Hatlon welaýatynyň Dusti etrabynda Magtymguly adyndaky umumybilim berýän orta mekdebiň binasynyň gurulmagy bilim ulgamyndaky doganlyk gatnaşyklarynyň aýdyň mysalyna öwrüler. Mälim bolşy ýaly, bu mekdebiň düýbüni tutmak dabarasy hormatly Prezidentimiziň geçen ýylyň maýynda Täjigistan Respublikasyna bolan döwlet saparynyň çäklerinde geçirildi.
Şunuň bilen birlikde, Türkmenistanyň we Täjigistanyň esasy ylmy merkezleriniň arasynda, aýratyn-da, tebigy bilimler, saglygy goraýyş, tehniki we ynsanperwer ylymlar boýunça göni gatnaşyklary işjeňleşdirmegiň maksadalaýykdygy nygtaldy. Iki ýurduň arasynda bedenterbiýe we sport ulgamynda netijeli hyzmatdaşlyk ýola goýuldy. Türgenlerimiz biziň ýurtlarymyzda geçirilýän dürli sport çärelerine we ýaryşlara işjeň gatnaşýarlar diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy aýtdy we bu ulgamda gatnaşyklary işjeňleşdirmegi teklip etdi.
Çykyşynyň ahyrynda türkmen halkynyň Milli Lideri Prezident Emomali Rahmona türkmen-täjik gatnaşyklaryny ösdürmäge goşýan şahsy goşandy üçin minnetdarlyk bildirdi hem-de Türkmenistan bilen Täjigistan Respublikasynyň arasyndaky däp bolan gatnaşyklaryň bilelikdäki tagallalaryň netijesinde, özara bähbitli hyzmatdaşlyk ruhunda, ýurtlarymyzyň we halklarymyzyň abadançylygynyň bähbidine mundan beýläk-de okgunly ösdüriljekdigine we pugtalandyryljakdygyna ynam bildirdi.
Mümkinçilikden peýdalanyp, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow täjik Liderine berk jan saglyk, bagtyýarlyk, döwlet işinde üstünlikleri, Täjigistanyň doganlyk halkyna bolsa parahatçylyk, ösüş, rowaçlyk arzuw etdi.
Soňra Prezident Emomali Rahmon syýasy dialogy yzygiderli dowam etdirmegiň, şol sanda iki tarapyň bähbitlerine laýyk gelýän söwda-ykdysady gatnaşyklary mundan beýläk-de işjeň ösdürmegiň möhümdigini belledi.
Nebitgaz, himiýa we metallurgiýa, senagat kooperasiýasy, oba hojalygy, ulag we ýük daşamak pudaklary täjik-türkmen hyzmatdaşlygynyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezildi. Şunuň bilen baglylykda, täjik tarapynyň milli ykdysadyýetler üçin strategik ähmiýetli ulgamlarda bilelikdäki täze taslamalary durmuşa geçirmegiň mümkinçiliklerine garamaga taýýardygy aýdyldy.
Doganlyk ýurduň Baştutany iki döwletiň subýektleriniň arasyndaky hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak hem-de doganlaşan şäherleriň arasynda gatnaşyklary ýola goýmak arkaly sebitara hyzmatdaşlygy giňeltmegiň zerurdygyna aýratyn ünsi çekdi. Şeýle-de ol döwletara dialogyň möhüm bölegi bolup durýan medeni-ynsanperwer gatnaşyklary pugtalandyrmak meseleleri barada durup geçdi.
Täjik Lideri sebit we halkara guramalaryň çäklerinde hyzmatdaşlygy utgaşdyrmagyň hem-de birek-biregiň ählumumy başlangyçlaryny mundan beýläk-de goldamagyň ähmiýetini belledi. Şunuň bilen baglylykda, sebitde howpsuzlygy üpjün etmek, iki ýurduň degişli düzümleriniň gatnaşyklaryny pugtalandyrmak, şol sanda häzirki döwrüň wehimlerine garşy durmak babatda hyzmatdaşlygy giňeltmäge gyzyklanma bildirilýändigi nygtaldy.
Giňişleýin düzümdäki gepleşikler tamamlanandan soňra, ikitaraplaýyn resminamalara gol çekildi. Şolaryň hatarynda “Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi bilen Täjigistan Respublikasynyň Daşary işler ministrliginiň arasynda 2024-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlyk etmegiň Maksatnamasy”; Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary instituty bilen Täjigistan Respublikasynyň Daşary işler ministrliginiň Diplomatik gullugyň işgärleriniň hünärini ýokarlandyryş we gaýtadan taýýarlaýyş merkeziniň arasynda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ylalaşyk; Türkmenistanyň Gurluşyk we binagärlik ministrligi bilen Täjigistan Respublikasynyň Hökümetiniň ýanyndaky Binagärlik we gurluşyk boýunça komitetiniň arasynda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ylalaşyk; Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Seýsmologiýa we atmosferanyň fizikasy instituty bilen Täjigistanyň Milli ylymlar akademiýasynyň Geologiýa, seýsmiki durnukly gurluşyk we seýsmologiýa institutynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Arkadag we Hujand şäherleriniň arasynda doganlyk gatnaşyklaryny ýola goýmak barada Arkadag şäheriniň häkimligi (Türkmenistan) bilen Hujand şäheriniň döwlet häkimiýetiniň ýerine ýetiriji edarasynyň (Sugt welaýaty, Täjigistan Respublikasy) arasynda Ylalaşyk bar.
Soňra türkmen halkynyň Milli Lideri Täjigistan Respublikasynyň Oli Majlisiniň Milli Majlisiniň Başlygy Rustam Emomali bilen duşuşdy.
Duşuşygyň öňüsyrasynda iki dostlukly ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde bilelikde surata düşmek dabarasy boldy.
Täjigistan Respublikasynyň Oli Majlisiniň Milli Majlisiniň Başlygy Gahryman Arkadagymyzy mähirli mübärekläp, Täjigistanyň döredijilikli daşary syýasy ugry hem-de netijeli ykdysady strategiýany durmuşa geçirýän doganlyk Türkmenistan bilen hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga uly ähmiýet berýändigini nygtady. Şunuň bilen birlikde, ýurtlarymyzyň özara gatnaşyklarynyň soňky ýyllarda ähli ugurlar boýunça ösýändigi we ýokary ynanyşmak ýagdaýy bilen tapawutlanýandygy nygtaldy.
Oli Majlisiň Milli Majlisiniň Başlygy Rustam Emomali Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygynyň Merkezi Aziýa döwletleriniň arasyndaky dostlukly gatnaşyklary we hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga goşýan uly goşandyny aýratyn belledi hem-de Gahryman Arkadagymyzyň täjik-türkmen gatnaşyklarynyň, strategik hyzmatdaşlygynyň okgunly ösdürilmegini üpjün etmekdäki hyzmatlaryna ýokary baha berdi.
Rustam Emomali özara bähbitli gatnaşyklary ösdürmek üçin giň mümkinçilikleriň bardygyny belläp, türkmen halkynyň Milli Lideriniň şu resmi saparynyň barşynda gazanylan ylalaşyklaryň durmuşa geçirilmeginiň parlamentara derejedäki hyzmatdaşlyga täze itergi berjekdigine ynam bildirdi.
Öz nobatynda, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Oli Majlisiň Milli Majlisiniň Başlygyna mähirli kabul edendigi we myhmansöýerlik üçin minnetdarlyk bildirdi. Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda Türkmenistan bilen Täjigistan Respublikasynyň arasyndaky dost-doganlyk gatnaşyklary ýokary derejesi bilen tapawutlanýar. Şol gatnaşyklar hoşniýetli goňşuçylyk, birek-birege hormat goýmak, deňhukukly hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýar.
Häzirki wagtda döwletara gatnaşyklara ynanyşmak we özara düşünişmek häsiýetiniň mahsusdygyna aýratyn üns çekildi. Munuň özi biziň ýurtlarymyza geljek döwür üçin hem türkmen-täjik gatnaşyklaryny ynamly ösdürmäge, halkara syýasatyň esasy meseleleri boýunça çemeleşmeleri ylalaşmaga, ykdysadyýetde, söwdada, maýa goýum işinde, medeni-ynsanperwer ulgamda uzak möhletli meýilnamalary işläp taýýarlamaga mümkinçilik berýär.
Döwletlerimiziň arasyndaky gatnaşyklary yzygiderli ösdürmekde milli parlamentlere möhüm orun berilýär diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy we ikitaraplaýyn hem köptaraplaýyn gatnaşyklary pugtalandyrmakda parlament diplomatiýasynyň gurallaryny ilerletmek meselelerinde türkmen tarapynyň işjeň ornuny belledi.
Parlament işi anyk maksatlara we wezipelere eýe bolan sazlaşykly işdir. Parlamentariler içerki syýasy durnuklylygy saklamakda, demokratik institutlary ösdürmekde hem-de pugtalandyrmakda, jemgyýetçilik ylalaşyklylygyny, durmuş adalatlylygyny üpjün etmekde, döwletara gatnaşyklary ösdürmekde wajyp orun eýeleýär diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri nygtady we ikitaraplaýyn parlamentara gatnaşyklary giňeltmek, aýratyn-da, kanun çykaryjylyk işiniň tejribesini alyşmak we halkara giňişlikde hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak babatda gatnaşyklary giňeltmek üçin oňat mümkinçilikleriň bardygyny aýtdy.
Duşuşygyň dowamynda bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň we Täjigistanyň kanun çykaryjy edaralary iki döwletiň arasyndaky toplumlaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmegiň möhüm bölegi bolup durýar. Soňky ýyllarda iki ýurduň parlamentleriniň bilelikdäki tagallalary esasynda durnukly parlamentara dialog ýola goýuldy, pikir alyşmalaryň netijeli gurallary işläp başlady. Söhbetdeşler şunda iki döwletde döredilen parlament dostluk toparlarynyň uly ornuna ünsi çekip, olaryň işine ýokary baha berdiler hem-de bu düzümleriň doganlyk halklaryň arasyndaky özara düşünişmegiň netijeli guraly bolup durýandygyny nygtadylar.
Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy we Oli Majlisiň Milli Majlisiniň Başlygy Merkezi Aziýada parahatçylygy, durnuklylygy pugtalandyrmakda türkmen-täjik parlamentara gatnaşyklarynyň saldamly goşandyny bellediler. Şunuň bilen baglylykda, parlamentarileriň dürli sebit forumlaryna gatnaşmagynyň syýasy, ykdysady, ynsanperwer hyzmatdaşlygy üstünlikli ösdürmek üçin amatly hukuk şertleriniň döredilmegine gönükdirilendigi aýdyldy. Olaryň işi özara gatnaşyklaryň däp bolan diplomatik gurallaryny hem baýlaşdyrýar.
Ählumumy derejede, aýratyn-da, çylşyrymly döwri başdan geçirýän häzirki şertler bilen baglylykda, parlamentarileriň işi boýunça meseleler-de ara alnyp maslahatlaşyldy. Şunda köpugurly parlament diplomatiýasynyň ähmiýetine aýratyn üns berildi. Söhbetdeşler bu baradaky gürrüňi dowam edip, dürli ýurtlaryň kanun çykaryjylarynyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň ornunyň artýandygyny, dünýäde döredilen parlamentara birleşikleriň, ilkinji nobatda, şolaryň iň irileriniň we abraýlylarynyň biri bolan Parlamentara Birleşigiň işiniň pugtalandyrylýandygyny kanagatlanma bilen bellediler. Nygtalyşy ýaly, Türkmenistanyň we Täjigistanyň wekilleri onuň işine işjeň gatnaşýarlar, häzirki zaman ösüşiniň derwaýys meseleleri boýunça sazlaşykly çykyş edýärler.
Häzirki wagtda döwletara gatnaşyklaryň, şol sanda biziň ýurtlarymyzyň gatnaşýan Merkezi Aziýa döwletleriniň Parlamentara forumynyň çäklerinde hyzmatdaşlyk uly ähmiýete eýe bolýar. Türkmen halkynyň Milli Lideri we Oli Majlisiň Milli Majlisiniň Başlygy bu ugruň geljeginiň uludygyny aýdyp, doganlyk ýurtlaryň wekilleriniň parlament meýdançalarynda bilelikdäki başlangyçlar, ilkinji nobatda, gatnaşyjy döwletleriň arasyndaky hyzmatdaşlygyň hukuk binýadyny pugtalandyrmak, ynsanperwer, jemgyýetçilik, medeni gatnaşyklary ösdürmek, zenanlaryň, ýaşlaryň arasynda hyzmatdaşlygy ýola goýmak meselelerinde bilelikdäki başlangyçlar bilen çykyş edip biljekdiklerini bellediler.
Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň iki ýurduň ysnyşykly parlamentara hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de ösdürmäge, özara düşünişmäge, kanun çykaryjylyk işiniň tejribesini giňden alyşmaga, parlamentarileriň ähli oňyn pikirlerini we başlangyçlaryny höweslendirmäge taýýardygyny tassyklap, munuň türkmen hem-de täjik halklarynyň uzak möhletli bähbitlerine laýyk gelýändigini, döwletara hyzmatdaşlygyň strategiýasynyň möhüm bölegi bolup durýandygyny nygtady.
Duşuşygyň ahyrynda Gahryman Arkadagymyz Täjigistanyň Oli Majlisiniň Milli Majlisiniň Başlygy Rustam Emomalä ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmäge işjeň gatnaşýandygy we uly şahsy goşandy üçin minnetdarlyk bildirdi.
Oli Majlisiň Milli Majlisiniň Başlygy türkmen halkynyň Milli Liderine özara ynanyşmak ýagdaýynda geçen söhbetdeşlik üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa mähirli salamyny, iň gowy arzuwlaryny beýan etdi.
Günüň ikinji ýarymynda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy täjik paýtagtynyň merkezi böleginde ýerleşýän “Borbad” köşgüne tarap ugrady. Bu iri kinokonsert toplumy Duşenbäniň ajaýyp ýerleriniň biridir.
Bu ýerde türkmen halkynyň Milli Lideri we Prezident Emomali Rahmon “Dostluk agşamy” atly bilelikdäki konserte tomaşa etdiler.
Türkmenistanyň we Täjigistanyň meşhur sungat ussatlary belent mertebeli myhmanlara hem-de Hökümet wekiliýetleriniň agzalaryna giň gerimli konsert maksatnamasyny hödürlediler. Onda öňden gelýän hoşniýetli goňşuçylyk däpleri, döwletleriň arasyndaky dostlukly gatnaşyklar aýdyňlyk bilen görkezildi. Konsert üstünlikli medeni hyzmatdaşlygyň aýdyň mysalyna, iki ýurduň halklarynyň abadançylygynyň bähbidine köptaraply gatnaşyklary ösdürmegiň möhüm şertine öwrüldi.
Konsert tamamlanandan soňra, täjik Lideri Gahryman Arkadagymyzy “Nowruz” köşgüne çagyrdy. Bu ýerde Täjigistanyň Baştutany belent mertebeli türkmen myhmanynyň hormatyna resmi agşamlyk naharyny berdi.
Türkmen halkynyň Milli Lideriniň Täjigistan Respublikasyna resmi sapary dowam edýär.